Entübe Nedir? Entübe Nasıl Yapılır?
Entübe ya da entübasyon ismi verilen işlem, endotrakeal tüp isimli ince tüpün solunum yoluna doğru itilmesi işlemine verilen isimdir. Hasta yapılan entübe işlemi sonrasında ventilatör isimli bir cihaza bağlanmış olur. Bu işlemdeki amaç hastaya yapılacak olan ağır müdahalelerde oksijen desteğinin sağlanması içindir. Bu yöntem yaygın olarak ağır hastalarda kullanılır.
Entübe hasta özellikle ülkemizde son pandemi döneminde yaygın olarak duyduğumuz bir terimdir. Entübe ne demek? Hastalar neden entübe edilir gibi sorular sıklıkla soruluyor. Az önce belirttiğimiz üzere entübasyon işlemi uygulanmış hastaya entübe hasta denir. Bu hastanın rahat oksijen alabilmesi için yapılan bir işlemdir.
Entübasyon işlemi, hava yolunun kontrol edilemediği hastalarda yardım almadan soluk alma işlemini yapamayan kişilerde kullanılan bir yöntemdir. Entübe hastalar yapılacak ameliyat öncesinde uygulanacak ağır anestezi ve benzeri işlemlerden dolayı vücudun yeterinde oksijen alabilmesi için yapılır.
Ameliyatlarda hastalara genelde anestezi işlemi yapılır. Anestezi almış hastalarda ilaçlar kasların ve solunum işleminin normal şekilde gelişmemesine sebebiyet verebilir. Dolayısı ile anestezi verilmiş hastalarda solunum normal devam etmesi imkânsızlaşır. Hastalara entübasyon işlemi sırasında takılan tüp ameliyat bitimi sonrasında ve anestezi etkisi geçince hastadan çıkartılır. Bazı ağır ameliyatlarda bu tüm hemen çıkartılmaz. Örneğin kalp ameliyatları gibi ağır işlemlerde hastanın solunumunu etkileyecek ciddi bir hastalığı varsa tüp çıkartılmaz ve hastanın rahat solunum alması sağlanır. Hasta bu sayede ventilatör ile solunumuna devam eder.
Entübasyon Ne Zaman Yapılır?
Hastada solunum yetmezliği varsa, akciğerlerinde yaralanma, zatürre ya da covid-19 gibi hastalıklar mevcutsa, hastaya oksijenin sağlanabilmesi için entübasyon işlemi yapılabilir.
Entübe İşlemi Nasıl Yapılır?
Hasta anestezi ya da sedasyon sırasında olduğu için ve hastalıkları ağır olduğu için bilinçleri tam yerinde değildir. Yapılan bu işlem sayesinde hastanın solunum yolu rahatça açılabilir. Entübe işlemi sırasında hasta sırt üstü yatırılır, işlemi yapacak kişi hastanın baş kısmına geçer. Ardından hastanın ağzı kibarca açılarak ucunda ışık bulunan bir cihaz ile hastanın boğazına doğru ilerlenir.
Dil solunum yolunu kapatabilir. Bunu engellemek için hastanın diline basınç uygulanır. Tüp boğazdan solunum yoluna kadar ilerletilir ve doğru noktaya kadar getirilir. Entübasyon işleminde kullanılan tüp doğru konuma geldiğinde tüp içindeki balon açılarak tüpün sabitleme işlemi tamamlanır. İşlemin doğru yapıldığı bir steteskop yardımı ile incelenir ve akciğerler dinlenir. Akciğerden alınan solunum sesi entübasyonun doğru yapıldığına işarettir.
Yapılacak işlem ağız ve boğaz ile ilgili ise hastaya solunum desteği nazal entübasyon ile verilir. Nazal entübasyon nedir? Dediğimizde nazotrakeal tüp denilen bir tüp üst solunum yoluna doğru yerleştirilir ve ilertilir. Bu tüp sayesinde ağız ile ilgili sorun yaşayan hastalarda burun yolu ile tüp gerekli konuma yerleştirilir. Ağızdan yapılan entübasyon kolay olduğu için sıkça tercih edilir. Özel durumlarda entübasyon farklı şekillerde yapılabilir.
Çocuklarda Entübe Nasıl Olur?
Çocuklarda uygulanan entübasyon ya da diğer bir ismi ile pediatrik entübasyon da yetişkinlerde yapılan ile aynı şekilde yapılır. Ancak çocukların solunum yolu daha dar olduğu için küçük aletler kullanılır. Çocuklarda entübe için kullanılan endotrakeal tüp daha küçüktür. Kullanılan tüpün boyutu çocuğun yaş ve boyuna göre farklılık gösterebilir. Çocuklarda entübasyon işlemi oldukça zor olabilir. Dolayısı ile entübe yapan kişilerin çok dikkatli olmaları gerekir.
Çocuklarda entübasyon işlemini kolaylaştırmak için fiberoptik cihazlar kullanılabilir. Bu cihazlar entübasyon cihazına yerleştirilerek görüntü elde edilir. Bu görüntü sayesinde yapılan işlem monitörize edilir. Bu sayede tüpün solunum yolunda doğru ve olması gereken pozisyonda yer aldığını görmüş olurlar. Tüp olması gereken pozisyona geldiğinde fiberoptik cihaz çıkartılarak tüp sabitlenir ve solunum desteği sağlanır. Yeni doğan bebeklerde entübe işlemi için nazal entübasyon işlemi uygulanabilir.
Entübe İşlemi Nasıl Geri Alınır?
Hastaya uygulanan entübe işlemi, ek solunum ihtiyacı bittikten sonra çıkartılır. Bunun için yerleştirilen tüpün çıkartılması gerekir. Bunun için tüpün sabitlendiği yerden ayrılması gereklidir. Tüp sabitlendiği bölgeden serbestleştirilir. Bunun için de tüpü sabitleyen balon söndürülür. Balon söndürüldüğünde ebtübasyon tüpü şiddetli olmayacak şekilde vücuttan dışarı çıkartılır. Bu aşamadan sonra hasta kendi başına nefes alabilir. Eğer hastada bir solunum sıkıntısı görülürse oksijen saturasyonunda düşme meydana gelirse farklı çeşitlerde solunum desteği sağlanabilir.
Entübasyon işlemi sonrasında boğaz bölgesinde ağrılar, yutkunma ve yutmada zorlanma, göğüs bölgesinde ağrılar, nefes darlığı ve yüz bölgesinde şişme gibi sorunlar meydana gelebilir. Eğer bu semptomlardan birisi görülürse bir sağlık görevlisinden yardım istenmelidir.
Entübenin Riskleri Nelerdir?
Hastalara uygulanan işlemlerin hemen hepsine olabileceği gibi hastayı entübe etmek de bazı problemleri doğurabilir. Entübe durumunda bulunma süresi arttıkça riskler ve problemler görülebilir. Entübasyon işlemleri sırasında aşağıdaki durumlar görülebilir.
- Diş, dil, ağız ve gırtlakta travma, yaralanma
- Tüpü yanlışlıkla trake (soluk borusu) yerine yemek borusuna ilerletme
- Soluk borusunda yaralanma
- Kanama
- Ventilatörden ayırmada problem yaşama
- Tükürük benzeri salgıları aspire etme (solunum yoluna yanlışlıkla bu maddelerin girmesi)
- Aspirasyona bağlı akciğerde enfeksiyon gelişimi, zatürre
- Boğaz ağrısı
- Seste kabalaşma
- Uzun süreli entübasyonda yumuşak dokuların zarar görmesi olarak sıralanabilir.
Entübasyon öncesinde hasta vehasta yakınına oluşabilecek riskler anlatılır. Oluşabilecek yan etkiler konusunda bilgilendirme yapılır. Hastane ve çalışanlar tüm önlemleri alsalar dahi bazı durumlarda entübasyon hastaya zarar verebilir. Ancak ne olursa olsun entübe işlemi zorunlu durumlarda hastanın solunumuna devam edebilmesi için yapılması zorunlu bir işlemdir.
Entübasyon Sırasında Beslenme Nasıl Olur?
Entübe işlemi kısa süreli bir işlemse yani birkaç saatlik bir operasyon için hasta entübe edilmişse işlem sonrasında tüp çıkarılması düşünülüyorsa hastaya beslenme uygulanmaz. Bu durumda tüp çıkartıldıktan sonra eğer doktoru da uygun görürse hasta normal beslenmeye geçebilir. Ama entübe işleminin uzun sürdüğü durumlarda hastaya beslenme ihtiyacının giderilmesi için damar yolu ile ya da mideye yerleştirilen tüp ile yapılabilir.
Damar yolu ile beslenen hastaya vücudunun ihtiyacı olduğu karbonhidrat, protein gibi temel besinleri içeren bir sıvı karışımı verilir. Besinleri içeren bu sıvı hastaya yavaş bir şekilde verilir. Uzun süre entübe edilecek hastanın beslenmesi için mideye bir tüp yerleştirilir. Bu tüpün içerisinde hastanın tüketeceği besinler yer alır. Özellikle uzun süreli entübasyonlar ve uzun süreli operasyonlarda tüp yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntem özellikle normal beslenmeye benzediği için tercih edilir.
Entübasyon diğer tıbbiişlemler gibi bazı riskleri barındıran ama gerekli durumlarda uygulanması zorunlu olan bir yöntemdir. Hastanın solunum sıkıntısını gidermek, covid tedavisinde ya da koah tedavisinde rahat oksijen alabilmesini sağlamak için kullanılması gerekir. Soluk alıp vermeyi zorlaştıran hastalıklarda ya da solunum sistemini etkileyecek operasyonlarda entübasyon işlemi tercih edilir.
Sizlerle beraber son zamanlarda sıklıkla araştırılan entübe nedir? Entübe nasıl yapılır? Gibi soruların cevaplarını anlatmaya çalıştık. Bu konu özellikle covid-19 ve pandemi süreçlerinde tedavisi devam eden hastalardan sonra araştırılmaya başladı. Pandemi sürecinde herkesin kişisel temizliğine, sosyal mesafesine ve maske kullanımına dikkat etmesi gerekmektedir. Bu yazımızı beğendiyseniz bir diğer sağlık konusu olan detaylı ultrason nedir konulu yazımızı da okumanızı öneririz. Hepinize sağlıklı günler dileriz.