Evdeki emeğin kıymeti artık sosyal güvenceyle taçlanıyor
Türkiye’de yıllardır ev ekonomisinin görünmeyen mimarları olan ev hanımları, büyük bir dönüşümün eşiğinde. Hükümetin sosyal devlet anlayışı çerçevesinde yürürlüğe koymayı planladığı ev hanımlarına emeklilik düzenlemesi, milyonlarca kadının hayatını doğrudan etkileyecek nitelikte. Peki bu sistem nasıl işleyecek? Kimler faydalanabilecek? Gerekli şartlar neler? Tüm detaylarıyla rehberimizde bulabilirsiniz.
Ev Hanımlarına Emeklilik Sistemi Nedir?
Ev hanımlarına emeklilik, herhangi bir iş yerinde çalışmayan fakat ev işleri, çocuk bakımı, yaşlı bakımı gibi ücretsiz emeğiyle topluma katkı sunan kadınların sosyal güvence altına alınmasını hedefleyen yeni bir sistemdir. Bu modelin temel amacı, ev hanımlarının sigorta primi ödemeleriyle emekli olabilmelerini sağlamak ve yaşlandıklarında maddi güvence sunmaktır.
Kimler Yararlanabilecek?
Aşağıdaki şartları taşıyan kadınlar bu haktan faydalanabilecek:
- SGK’ya bağlı bir işte çalışmayan
- Emekli olmayan
- Kendi adına vergi mükellefi olmayan (esnaf ya da serbest meslek sahibi değil)
- 18 yaşını doldurmuş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ev kadınları
Bu şartlar zamanla genişleyebilir veya özel durumlar için esnetilebilir. Bu nedenle resmi açıklamaları düzenli olarak takip etmek önemlidir.
Ödeme Şartları ve Prim Miktarları
Yapılan taslak çalışmaya göre, ev hanımları isteğe bağlı sigorta sistemine dâhil edilecek. Bu sistemde primin üçte birinin devlet tarafından karşılanması bekleniyor. Kısaca:
Aylık Prim Tutarı: Yaklaşık 6,400 TL (2025 yılı için ortalama)
Devlet Katkısı (1/3) 2,133 TL
Ev Hanımının Ödeyeceği 4,267 TL
Bu hesaplamalar örnektir. Gerçek tutarlar, asgari ücret ve SGK taban primlerine göre değişebilir.
Kaç Yılda Emekli Olunabilir?
Emeklilik süresi, ödeme gün sayısına ve yaşa göre değişir. Şu anki sisteme göre:
- 5.400 gün (15 yıl) prim ödeyen bir ev hanımı, 58 yaşında emekli olabilir.
- Ancak yaş ve prim günü koşulları değişebilir.
Daha Az Primle Daha Güçlü Gelecek
- Erken Başlayın: Ne kadar erken sisteme girerseniz, o kadar fazla prim biriktirirsiniz.
- Aile Bütçesine Göre Plan Yapın: Gerekirse düşük primli isteğe bağlı sigortayla başlayıp ilerleyen yıllarda artırabilirsiniz.
- Devlet Desteğini İyi Değerlendirin: Her 3 aylık dönemde düzenli ödeme yapmak, katkı kaybını önler.
Toplumda Kadın Emeğinin Tanınması
Bu düzenleme sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyolojik bir dönüşüm anlamı taşıyor. Ev hanımlarına sağlanan bu hak:
- Kadınların birey olarak devlet nezdinde tanınmasını sağlar.
- Kadının yaşlılıkta ekonomik bağımsızlığını artırır.
- Aile içi emek paylaşımında daha adil bir yapıyı teşvik eder.
Güncel Verilerle Ev Kadınlarının Durumu
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024 yılında yaklaşık 11 milyon kadın “ev işleriyle meşgul” olduğu için iş gücüne katılamıyor.
- Bu kadınların büyük kısmı, hayatlarının büyük bölümünü çocuk ve yaşlı bakımıyla geçiriyor.
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na göre, bu potansiyel grup emeklilik sistemiyle kapsanırsa, ilk etapta 2.5 milyon kadın bu haktan faydalanabilir.
Konuyla ilgili sorular;
Ev hanımı olarak SSK’lı bir eş üzerinden sağlık güvencem varsa yine de prim ödemem gerekir mi?
Evet. Sağlık güvencesi başka bir kişiye bağlı olsa da, emeklilik hakkı için bireysel prim ödemeniz gerekir.
Bu sistem kesin olarak başladı mı?
Henüz tam anlamıyla yürürlükte değil. Ancak 2025 yılı itibarıyla uygulamanın başlaması bekleniyor.
Evde çalışan yardımcılar da bu kapsama girer mi?
Hayır, onlar farklı bir sigorta türüne tabidir. Bu sistem sadece “ev hanımı” tanımı içindeki kadınlar için geçerlidir.
Örnek Bir Senaryo
Ayşe Hanım 40 yaşında, üç çocuk annesi ve bugüne kadar sigortalı bir işte çalışmamış. Yeni sistemle birlikte 2025’te prim ödemeye başlıyor. Aylık 4.267 TL prim ödeyerek, 15 yıl boyunca sistemde kalırsa, 55 yaşında emekli olma şansına sahip olacak. Bu, özellikle eşinden bağımsız bir gelir elde etmesi açısından büyük bir değişim anlamına geliyor.
Ev Hanımlarına Emeklilik Sisteminin Avantajları
- Sosyal Güvence Sağlar
Daha önce emeklilik hakkı olmayan milyonlarca kadın, artık yaşlandığında bir gelir güvencesine sahip olacak. - Kadınların Ekonomik Bağımsızlığını Artırır
Özellikle eşine bağımlı yaşam süren kadınlar için ekonomik özgürlük kazanımı anlamına gelir. - Devlet Katkısı Önemli Bir Destek
Her 3 liralık primin 1 lirasını devlet karşılayacağı için maddi yük hafifliyor. - Ev Kadınlarının Görünmeyen Emeğini Tanır
Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından önemli bir adım. Kadının evdeki emeği ilk kez bu ölçekte hukuki olarak tanınıyor.
Son Paragraf: Geleceğe Güvenle Bakmak Mümkün
Ev hanımlarına emeklilik düzenlemesi, evde sessizce sürdürülen büyük emeğin artık görünür kılınmasıdır. Kadınların sosyal güvenceyle geleceğe daha güvenli bakabilmesi için atılan bu adım, sadece bireyler için değil, tüm toplum için büyük bir kazançtır. Emeklilik artık sadece bir hayal değil; biraz bilinç, biraz planlama ve devlet desteğiyle herkesin hakkı haline geliyor.
