ŞOK NEDİR? ŞOK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Şok nedir? Bir insanın şoka girmesinin nedenleri nelerdir? Şoka giren birini nasıl tanıyabiliriz? Belirtileri nelerdir? Peki şoka giren birine nasıl ilkyardım yapmalıyız?
Birçok sebepten dolayı;
Şok, kalp damar sisteminin beyin gibi yaşamsal organlara yeterli kan gönderememesi (yeterli oksijen gitmemesi) tansiyon düşüklüğü ile devam eden ve aniden oluşan bir dolaşım bozukluğudur.
Şok Çeşitleri
Neden Şoka Gireriz, Buna Neler Sebep Olur?
Kardiyojenik Şok
Kalbe yeterli kan gitmemesi, kalp krizi, kalp kapakçığında oluşan herhangi bir sorun, taşikardi v.s.
Hipovolemik Şok
En sık görülen şok tipidir. Kan kaybı, ishal (diare), istifra (kusma), Aşırı terleme sonucu ciddi sıvı kaybı, ciddi yanıklar şoka sebep olabilir.
Zehirlenme (Toksik) Şok
Zehirlenme sonucunda sinir sistemi ve birçok sistem bu durumdan olumuz etkilenir, solunum yetmezliği sonucu yine şoka girebiliriz.
Yediğimiz zehirli maddeler neticesinde mide ve bağırsaklar olumsuz etkilenir ve ardından kusma ve ishal gibi belirtiler oluşur.
Zehirli toksik maddeler solunum yoluyla ( gaz, duman) vücuda girerek nefes almada zorluk meydana getirir. Ve oksijen yetmezliği nedeniyle kişi şoka girebilir.
Anaflaktik (Alerji ) Şok
Herhangi bir alerjen maddenin vücuda girmesi yada değmesi nedeni ile vücudun aşırı tepki vermesidir.
Bu alerjen madde bir yiyecek, ilaç, arı gibi böcek sokması, yada enjeksiyon yoluyla vücuda girebilir.
Alerji neticesinde; vücutta kızarıklık, kaşıntı, terleme, çarpıntı, tansiyon düşüklüğü öksürük kusma gibi belirtiler görülebilir.
Septik Şok
Vücuda giren mikropların sebep olduğu enfeksiyon neticesinde birden fazla organın çalışmasının engellenmesi sonucu gelişir.
Sinirsel Şok
Psikiyatrik rahatsızlıklar ya da kişinin sinirlerinin kontrolünü kaybetmesi neticesinde oluşur.
Yanık Şoku
Ağır yanıklardan sonra vücudun ciddi sıvı kaybetmesi neticesinde sıvı kaybına bağlı şok gelişebilir.
Şokun Belirtileri Nelerdir, Şoka Giren Birisini Nasıl Tanıyabiliriz?
- Kan basıncında düşme (Tansiyon Düşmesi)
- Tansiyon düşüklüğü ile beraber beyne yeterince kan gidemeyince kalp beyne daha iyi kan gönderebilmek için nabız hızlıdır. Fakat zayıf (ipliksi) bir nabız alınır.
- Hızlı ve yüzeysel solunum (Bebeklerin soluk alıp vermesi gibi )
- Başa yeterince kan gitmeyince ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik
- Kişinin bilinci açıktır fakat endişeli ve huzursuzdur.
- Baş dönmesi
- Dudak çevresinde solukluk ya da morarma
- Sıvı kaybına bağlı susuzluk hissi
- Bilinç seviyesinde azalma (Sorulan sorulara isabetli cevaplar veremeyebilir)
Şoka Giren Birine Nasıl Şok Pozisyonu Verilir?
- İlkyardımcı olarak önce kendi ve çevre güvenliği sonra hasta yaralının güvenliğini almamız gerekir.
- Hasta yaralıyı güvenli sert bir yere yatırırız.
- Hava yolunu açar ve temiz hava solumasını sağlarız.
- Hareket ettirmeyiz.
- Kanama v.s. bir durum söz konusu ise derhal kontrol altına alınmalı
- Hasta yaralının ayaklarını altına yaklaşık 30 cm yüksekliğinde bir malzeme ( yastık, kitap sandalye sehpa v.s.) üzerine kaldırmak
- Vücut ısısını korumak adına üzerine ortamda bulduğumuz battaniye, mont v.s. örtülmeli.
- Hasta yaralının korku ve endişelerini giderir
- 112 gelinceye kadar her 2-3 dakikada bir yaşam bulgularını kontrol ederiz.
